Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher (1768–1834) kan misschien niet tot de grootste Duitse filosofen van de 18e en 19e eeuw worden gerekend, zoals Kant, Herder, Hegel, Marx of Nietzsche. Hij is echter zeker een van de beste denkers van het zogenaamde "tweede niveau" van die periode. Hij was ook een uitstekende klassieke geleerde en theoloog. De meeste van zijn filosofische werken zijn gewijd aan religie, maar vanuit modern oogpunt is het zijn hermeneutiek (d.w.z. de interpretatietheorie) die de grootste aandacht verdient.
Friedrich Schlegel (schrijver, dichter, taalkundige, filosoof) had een directe invloed op zijn denken. De ideeën van deze twee uitstekende mensen van hun tijd begonnen vorm te krijgen aan het einde van de jaren 1790, toen ze een tijdje in hetzelfde huis in Berlijn woonden. Veel van de bepalingen van de theorie zijn algemeen. Niet elke stelling weet precies welke van de twee echtgenoten hem heeft voorgesteld. Aangezien de methoden van Schlegel veel minder gedetailleerd en systematisch zijn dan de theorieën van Schleiermacher, zijn deze laatste van het grootste belang.
Definitie
Met de opkomst van de interpretatietheorie zijn dergelijke namen verbonden: Schleiermacher, Dilthey, Gadamer. Hermeneutiek, waarvan de grondlegger wordt beschouwd als de laatste van deze filosofen, wordt geassocieerd met problemen die ontstaan bij het werken met significante menselijke acties en hun producten (voornamelijk met teksten). Als methodologische discipline biedt het instrumenten om de problemen van de interpretatie van menselijk handelen, teksten en ander belangrijk materiaal effectief aan te pakken. De hermeneutiek van H.G. Gadamer en F. Schleiermacher is gebaseerd op een lange traditie, aangezien het complex van problemen dat het oplost vele eeuwen geleden in het menselijk leven verscheen en herhaald en consistent moest worden overwogen.
Interpretatie is een alomtegenwoordige activiteit die zich ontvouwt wanneer mensen elke betekenis proberen te begrijpen die ze als essentieel beschouwen. In de loop van de tijd zijn zowel de problemen als de hulpmiddelen die zijn ontworpen om ze op te lossen aanzienlijk veranderd, samen met de discipline van de hermeneutiek zelf. Het doel is om de belangrijkste tegenstellingen in het proces van begrip te identificeren.
Hermeneutische filosofen (F. Schleiermacher en G. Gadamer) verbinden het niet met denken, maar met manipulaties van denken. Overweeg de belangrijkste punten en concepten van deze theorie.
De ontwikkeling van filosofische ideeën
De hermeneutiektheorie van Schleiermacher is gebaseerd op de leer van Herder in de taalfilosofie. Het komt erop neer dat het denken afhangt van de taal, beperkt is tot of er identiek aan is. De betekenis van dit proefschrift is dat het gebruik van het woord belangrijk is. Tussen mensen zijn er echter diepe taalkundige en conceptueel-intellectuele verschillen.
De meest originele leerstelling in de taalfilosofie is semantisch holisme. Hij is het (zoals de filosoof zelf heeft erkend) die het probleem van interpretatie en vertaling aanzienlijk verergert.
Basisprincipes
Als we de hermeneutiek van Schleiermacher kort en duidelijk beschouwen, dan moet je aandacht besteden aan de belangrijkste ideeën van zijn theorie.
Dit zijn de basisprincipes:
- Interpretatie is een veel complexere taak dan gewoonlijk wordt begrepen. In tegenstelling tot de wijdverbreide misvatting dat "begrip vanzelfsprekend is", in feite "misverstand vanzelfsprekend is, moet daarom op elk punt gezocht en gezocht worden."
- Hermeneutiek in de filosofie is een theorie om taalcommunicatie te begrijpen. Het wordt gedefinieerd als tegengesteld en niet gelijk aan de uitleg, toepassing of vertaling ervan.
- Hermeneutiek in de filosofie is een discipline die universeel moet zijn, dat wil zeggen een discipline die in gelijke mate wordt toegepast op alle vakgebieden (Bijbel, wet, literatuur), op mondelinge en schriftelijke spraak, op moderne teksten en op de Ouden, om in de eigen taal te werken en in vreemde talen.
- Deze filosofische theorie omvat de interpretatie van heilige teksten zoals de Bijbel, die niet gebaseerd kan zijn op speciale principes, bijvoorbeeld op de inspiratie van zowel de auteur als de vertaler.
Hoe is interpretatie
Bij een korte beschouwing van de hermeneutiek moet aandacht worden besteed aan het probleem van directe interpretatie. Merk op dat de theorie van Schleiermacher ook gebaseerd is op de volgende principes:
- Voordat u met de daadwerkelijke interpretatie van een tekst of verhandeling begint, moet u eerst de historische context goed kennen.
- Het is belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen de vraag naar de betekenis van de tekst of het discours en de waarheid ervan. Er zijn veel werken met twijfelachtige inhoud. De veronderstelling dat een tekst of discours waar moet zijn, leidt vaak tot een ernstige verkeerde interpretatie.
- Interpretatie heeft altijd twee kanten: de ene taalkundig, de andere psychologisch. De taalkundige taak is om een conclusie te trekken uit het bewijsmateriaal dat bestaat uit het daadwerkelijke gebruik van woorden in de regels die erop van toepassing zijn. De hermeneutiek richt zich echter op de auteurspsychologie. De taalkundige interpretatie verwijst voornamelijk naar wat gebruikelijk is in de taal, terwijl de psychologische interpretatie meer gerelateerd is aan wat kenmerkend is voor een bepaalde auteur.
Rechtvaardiging
Friedrich Schleiermacher presenteert zijn ideeën over hermeneutiek en suggereert verschillende redenen waarom een taalkundige interpretatie moet worden aangevuld met een psychologische. Ten eerste vloeit deze behoefte voort uit de diepe taalkundige en conceptueel-intellectuele identiteit van individuen. Deze functie op individueel niveau leidt tot het probleem van taalkundige interpretatie, namelijk dat het feitelijke gebruik van voor bewijs beschikbare woorden gewoonlijk relatief klein in aantal en slecht in context zal zijn.
Een beroep op de psychologie van de auteur zou dit probleem moeten helpen oplossen door aanvullende tips te geven. Ten tweede is een beroep op de psychologie van de auteur ook nodig om dubbelzinnigheden weg te nemen op het niveau van de taalkundige betekenis die zich in bepaalde contexten voordoet (zelfs wanneer de reeks betekenissen die beschikbaar zijn voor het betreffende woord bekend is geworden).
Ten derde, om de taalkundige handeling volledig te begrijpen, moet je niet alleen de betekenis ervan kennen, maar ook wat latere filosofen het 'illocutaire kracht' of intentie noemden (bestaat uit wat intentie uitvoert: communicatie, prompting, evaluatie, enz.)
Voorwaarden
Voor de hermeneutiek van F. Schleiermacher zijn twee verschillende methoden nodig: de 'vergelijkende' methode (dat wil zeggen de eenvoudige inductiemethode), die de filosoof als dominant beschouwt vanuit de taalkundige kant van de interpretatie. In dit geval vertaalt hij de tolk van het specifieke gebruik van het woord in de regels die ze allemaal beheersen naar de 'waarzeggerij'-methode (dat wil zeggen, het creëren van een voorlopige foutieve hypothese gebaseerd op empirische feiten en gaat veel verder dan de bestaande database). De wetenschapper beschouwt deze benadering als overwegend in de psychologische kant van interpretatie.
Het filosofische concept van 'waarzeggerij', veel gebruikt in de literatuur, is een proces van psychologische zelfprojectie in teksten met een kern van waarheid, omdat hij gelooft dat hermeneutiek een zekere mate van psychologisch algemeen begrip vereist tussen de vertaler en de tolk.
In de hermeneutiek van Schleiermacher wordt de tekst dus vanuit twee posities beschouwd.
Overweging van onderdelen en het geheel
Een ideale interpretatie is van nature een holistische handeling (dit principe is gedeeltelijk gerechtvaardigd, maar gaat tegelijkertijd verder dan het kader van het semantisch holisme). In het bijzonder moet een bepaald stuk tekst worden beschouwd in het licht van de hele array waartoe het behoort. Beiden moeten worden geïnterpreteerd vanuit een breder oogpunt van begrip van de taal waarin ze zijn geschreven, hun historische context, achtergrond, bestaand genre en algemene psychologie van de auteur.
Een dergelijk holisme introduceert wijdverbreide circulariteit in de interpretatie, aangezien de interpretatie van deze bredere elementen afhangt van het begrip van elk fragment van de tekst. Schleiermacher vindt deze cirkel echter niet gemeen. Zijn oplossing bestaat niet in het feit dat alle taken tegelijkertijd moeten worden uitgevoerd, aangezien dit de menselijke mogelijkheden ver te boven gaat. Het idee ligt veeleer in het idee dat begrip niet een 'alles of niets'-vraag is, maar iets dat zich tot op zekere hoogte manifesteert, zodat je geleidelijk naar volledig begrip kunt gaan.
Bijvoorbeeld, met betrekking tot de relatie tussen het deel van de tekst en de hele reeks waartoe het behoort, beveelt Schleiermacher vanuit het oogpunt van de hermeneutiek aan dat u eerst elk deel van de tekst zo goed mogelijk leest en interpreteert, om tot een globaal algemeen begrip van het hele werk te komen. De methode wordt gebruikt om de initiële interpretatie van elk van de specifieke onderdelen te verduidelijken. Dit zorgt voor een verbeterde algemene interpretatie, die vervolgens opnieuw kan worden toegepast om het begrip van de onderdelen verder te verduidelijken.
De oorsprong
In feite is de hermeneutiek van Schleiermacher bijna identiek aan de theorie van Herder. Een algemeen standpunt hier is te danken aan het feit dat ze allebei werden beïnvloed door dezelfde voorgangers, met name I. A. Ernesti. Maar, in het kort de hermeneutiek van Schleiermacher beschouwend, moet worden opgemerkt dat het uitsluitend aan Herder te danken is met twee fundamentele punten: de toevoeging van de "taalkundige" "psychologische" interpretatie en de definitie van "waarzeggerij" als de heersende methode van laatstgenoemde.
Herder heeft dit al gebruikt, vooral in de werken On the Works of Thomas Abbt (1768) en On the Cognition and Sensation of the Human Soul (1778). De theorie van Schleiermacher verenigt en systematiseert in feite eenvoudig ideeën die al zijn "verspreid" over een aantal werken van Herder.
Verschillen en kenmerken
Er zijn echter verschillende belangrijke uitzonderingen op deze continuïteitsregel die verband houden met verschillen tussen Schleiemachers hermeneutiektheorie en de ideeën van Herder.
Om dit te zien, moet u beginnen met twee afwijkingen die niet problematisch zijn, maar eerder aanzienlijk. Ten eerste verergert Schleiemacher het interpretatieprobleem door semantisch holisme te introduceren. Ten tweede introduceert zijn theorie het principe van het universaliteitsideaal van de hermeneutiek.
We houden er rekening mee dat Herder terecht het essentiële belang benadrukte bij het interpreteren van de juiste definitie van het genre van een werk, evenals de grote moeilijkheid om dit in veel gevallen te doen (vooral vanwege constante veranderingen en de daaropvolgende wijdverbreide verleiding om ten onrechte onbekende genres te assimileren).
Schleiermacher besteedde echter relatief weinig aandacht aan deze kwestie. Vooral in zijn latere werk definieerde hij psychologische interpretatie in meer detail als een proces van het identificeren en volgen van de noodzakelijke ontwikkeling van de 'originele oplossing [Keimentchluß]' van een unieke auteur.
Bovendien omvatte Herder niet alleen het taalkundige, maar ook het niet-linguïstische gedrag van de auteur als bewijsmateriaal met betrekking tot psychologische hermeneutiek. Schleiermacher dacht een beetje anders. Hij stond erop het taalgedrag te beperken. Dit lijkt ook onjuist. De opgenomen wreedheden van de markies de Sade lijken bijvoorbeeld potentieel belangrijker voor het vaststellen van de sadistische kant van zijn psychologische uiterlijk en voor de nauwkeurige interpretatie van zijn teksten dan voor zijn wrede uitspraken.
Schleiermacher (in tegenstelling tot Herder) beschouwde de centrale rol van "waarzeggerij" of hypothese in de hermeneutiek als de basis voor een scherp onderscheid tussen interpretatie en natuurwetenschappen. Daarom, en om het als een kunst te classificeren, niet als een wetenschap. Hij had dit echter waarschijnlijk moeten beschouwen als een basis om begrip en natuurwetenschap als vergelijkbaar te erkennen.
Zijn theorie heeft ook de neiging om enkele van de belangrijke punten over hermeneutiek die Frederick Schlegel al heeft geuit te bagatelliseren, te verbergen of over te slaan. Zijn eigen houding ten opzichte van dergelijke kwesties, uitgedrukt in sommige teksten, zoals Philosophy of Philosophy (1797) en Fragments of the Athenaeum (1798-1800), herinnert grotendeels aan de benadering van Schleiermacher. Maar dit omvat ook punten die minder gewaagd, duister of zelfs afwezig zijn in het werk van filosofen.
Schlegel merkt op dat teksten vaak onbewuste betekenissen uitdrukken. Dat wil zeggen, elk uitstekend werk is gericht op meer dan erin weerspiegeld. Bij Schleiermacher kan men soms een soortgelijk standpunt vinden, dat het meest tot uiting komt in de leer dat de tolk ernaar moet streven de auteur beter te begrijpen dan hij zichzelf begreep.
De door Schlegel verwoordde versie van dit standpunt is echter radicaler en biedt een werkelijk oneindige betekenisdiepte, die de auteur zelf grotendeels onbekend is. Deze denker benadrukte dat een werk vaak belangrijke betekenissen uitdrukt, niet expliciet in een van de delen, maar in de manier waarop ze tot één geheel worden gecombineerd. Vanuit het perspectief van de hermeneutiek is dit een heel belangrijk punt. Schlegel (in tegenstelling tot Schleiermacher) benadrukte dat het werk in de regel verwarring bevat, die de vertaler moet identificeren (ontrafelen) en aan de tolk moet uitleggen.
Het is niet voldoende om de ware betekenis van het verwarde werk te begrijpen. Het is raadzaam om het beter te begrijpen dan de auteur zelf. Men moet ook de opkomende verwarring kunnen karakteriseren en correct interpreteren.
